Çevrim içi ikinci el alışveriÅŸlerde dolandırıcılığa karşı “ürün tespit belgesi” önerisi

Ä°kinci el alışveriÅŸlerde dolandırıcılık vakalarının arttığını belirterek, e-ticaret platformlarında satılan ikinci el teknoloji ürünlerinin iadesi sırasında satıcıların maÄŸdur olmaması için “tespit belgesi” alınmasını öneriliyor.

Dijital pazar yerleri üzerinden ikinci el ürün satmak isteyen kullanıcılar, dolandırıcıların hedefi haline gelebiliyor.

Kullanıcılar, satış sürecinde güvenli ödeme yöntemlerini tercih etse de platformların sunduğu koruma mekanizmalarının yetersizliği satılan ürünün iade edilmesi durumunda mağduriyetlere yol açabiliyor. Dijital platformlar, satıcının ürününü iade alabilmesini, alamazsa satıcıya ödemenin yapılmasını garanti altına alabiliyor ancak üründe bu süreçte oluşan hasar ve değişiklikleri denetleyen bir mekanizma bulunmuyor.

Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, son dönemde çevrim içi ikinci el ürün alım-satım platformlarında bu tür şikayetlerde artış yaşandığına dikkati çekti.

Koçal, “Bu platformlarda, birçok vatandaÅŸ dolandırıcılık ve mal kaybı gibi sorunlarla karşı karşıya kalıyor. Özellikle cep telefonu gibi elektronik ürünlerde bazı alıcılar, saÄŸlam parçaları çıkarıp ürünü eksik ÅŸekilde iade ederek satıcıyı maÄŸdur ediyor.” dedi.

Söz konusu platformlarda satıcıların alıcılara ait kimlik bilgilerine eriÅŸmede sıkıntı yaÅŸadıklarını vurgulayan Koçal, “Alıcıların yalnızca kargo adresi görünürken, bu adreslerin de sıklıkla bir bakkal veya iÅŸ yeri gibi yerlere ait olması, alıcılara ulaşılmasını neredeyse imkansız hale getiriyor.” diye konuÅŸtu.

Koçal, ürünlerin iadesi için tanınan iki günlük sürenin dolandırıcılık ihtimalini artırdığını kaydederek, “Özellikle cep telefonu ve diÄŸer elektronik cihazlarda, bazı kötü niyetli alıcıların ürünü aldıktan sonra içindeki saÄŸlam parçaları çıkarıp, IMEI numaralarını kopyaladığı ve ürünü iade ederek satıcıyı maÄŸdur ettiÄŸi belirtiliyor. Bu süreçte, platform parayı kendi bünyesinde tutarak iade gerçekleÅŸtiÄŸinde alıcıya geri ödeme yapıyor. Böylece satıcı, hem ürününü eksik veya deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ halde geri alıyor hem de ödeme alamıyor.” deÄŸerlendirmesini yaptı.

“Uzun mahkeme süreçleri maÄŸduriyetleri artırıyor”

Bu platformlarda yaşanan anlaşmazlıkların Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilemediğine ve davaların hukuk mahkemelerine taşınmak zorunda kaldığına işaret eden Koçal, uzayan mahkeme süreçlerinin ise mağduriyetleri katladığını aktardı.

Koçal, çevrim içi ikinci el alım-satım platformlarındaki yasal boÅŸlukların maÄŸduriyetleri önlemek amacıyla acilen giderilmesi gerektiÄŸini vurgulayarak, “Bu siteler üzerinden alışveriÅŸ yapan veya ürünlerini satışa koyan herkesin kimlik bilgileriyle kayıt olması zorunlu hale getirilmeli. Satıcı ve alıcı, sorun yaÅŸandığında site aracılığıyla birbirine ulaÅŸabilmeli. Kolay kazanç saÄŸlama arayışında olan kötü niyetli kiÅŸilere karşı caydırıcı düzenlemeler acilen yapılmalı.” ifadelerini kullandı.

Koçal, çevrim içi alışveriş yapmak isteyen tüketicilere ise işlemlerini mümkünse yüz yüze yapmalarını tavsiye ederek, aksi takdirde dolandırıcılık riskinin kaçınılmaz olduğunu söyledi.

“Satıcılar, haklarını aramak için Tüketici Hakem Heyeti ve arabulucuya baÅŸvurabilir”

Tüketici Hakları DerneÄŸi (THD) BaÅŸkanı Ergün Kılıç da mesafeli satış sözleÅŸmelerinde aracı hizmet saÄŸlayıcıların, alıcı ve satıcı ile birlikte “müteselsilen” sorumlu olduÄŸunu kaydederek, “ön bilgilendirme yapma”, “bilgilendirmenin teyidi ve ispatını saÄŸlama” konusunda da bu saÄŸlayıcıların yükümlülükleri bulunduÄŸunu dile getirdi.

Kılıç, “Bu platformlar, satıcı ve alıcının haklarını açık ve anlaşılır ÅŸekilde belirtmek, iade koÅŸullarını açıklamak ve bilgilendirmenin teyit edildiÄŸini ispatlamakla yükümlüdür. Satılan malın zararından alıcı kadar aracı hizmet saÄŸlayıcı da sorumludur.” dedi.

Dijital platformlarda satış yapan kiÅŸilerin, ürün özelliklerini belirlemek amacıyla yetkili servis ya da bilirkiÅŸiden “tespit belgesi” alabileceÄŸini belirten Kılıç, “Bu belge, hasar, eksik parça, parça deÄŸiÅŸimi veya ürüne zarar verilerek iade edilmesi gibi durumlarda ekonomik çıkarların tazmin edilmesinde önem taşır.” ifadesini kullandı.

Kılıç, tüketicilerin haklarını korumak amacıyla Tüketici Hakem Heyeti ve arabulucuya başvurabileceklerin altını çizerek, şunları kaydetti:

“Tüketici Hakem Heyetine baÅŸvuruda parasal miktar sınırları bulunmaktadır. 103,99 liraya kadar olan zararlar için ikamet ettiÄŸi il veya ilçede faaliyet gösteren Tüketici Hakem Heyetine baÅŸvurarak ekonomik zarar tazmini talep edebilir. 103,99 lira üzerindeki zararlar için ise Tüketici Arabulucuya baÅŸvuru seçeneÄŸi bulunmaktadır. BaÅŸvurular, il ve ilçelerde bulunan Tüketici Hakem Heyetine gidilerek yapılabileceÄŸi gibi e-devlet üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi aracılığıyla da yapılabilir.”

Kaynak: AA