Ä°stanbul’un giderek artan trafiÄŸi kar yağışını etkileyebiliyor

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, artan motorlu araç sayısıyla beraber trafiğin fazla olmasının kentte kar yağışını dolaylı yoldan etkileyebildiğini bildirdi.

Ä°stanbul, ABD merkezli yazılım ÅŸirketinin yayımladığı 2024 yılı raporunda New York’u geride bırakarak dünya genelinde en yoÄŸun trafiÄŸe sahip ÅŸehir olarak belirlendi.

Kentte her geçen gün artan motorlu taşıt sayısı, trafikte geçirilen saatleri uzatırken hava kalitesini azaltıyor.

Buna bağlı olarak da kentte yaşayan canlıların sağlığı olumsuz etkileniyor.

Prof. Dr. Toros, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, kentte kayıtlı araç sayısının 6 milyona yaklaştığını söyledi.

Bunun çok fazla olduÄŸunu belirten Toros, “Ä°stanbul’da kiÅŸiler yarım saatte gidecekleri yolu 1-2 saatte gidebiliyor. Bir araç yarım saat çalışacakken 2 saat çalışıyor. Yine bir araç ne kadar çok dur-kalk yaparsa atmosfere saldığı emisyon miktarı o kadar artıyor. DiÄŸer bir nokta, biz sürücüler aslında doÄŸru araç kullanmıyoruz. Ä°leride bir kırmızı ışık var. Son noktaya kadar hızlı gidiyor, son anda frene basıyor veya yeÅŸil ışık yandığında bir anda gaza basıyoruz. Bir anda duruÅŸlar, kalkışlar hem ciddi anlamda egzozdan hem de fren, balata ve lastikten kirleticilerin atmosfere çıkmasına yol açıyor. Tüm bunları bir araya getirdiÄŸimiz zaman Ä°stanbul’da artan trafik, atmosfere saldığımız kirletici miktarını, parçacık madde ve karbonmonoksit miktarını artıyor.” diye konuÅŸtu.

“Ä°nsan saÄŸlığını da bozuyor”

Prof. Dr. Toros, bu durumun insan sağlığını da etkilediğini, motorlu taşıtların kirlettiği havanın solunmasıyla birçok hastalığın beraberinde geldiğini anlattı.

Vücuda en fazla giren maddenin hava olduÄŸuna dikkati çeken Toros, “Kalitesi düştükçe daha çok kirli hava soluyoruz ve insan saÄŸlığı daha olumsuz etkileniyor. Dünya SaÄŸlık Örgütü, yaptığı çalışmalarla her yıl hava kalitesi sebebiyle 7 milyonun üzerinde insanın ölümünden bahsediyor. Vücuttan içeriye giren o kirli hava baÅŸta ciÄŸerlere, kalp damar yoluyla beyne kadar giden sıkıntılar yaÅŸatıyor. Hem havayı kirletiyor hem de insan saÄŸlığını bozuyor. Onun için Ä°stanbul gibi büyük ÅŸehirlerde yaÅŸayanların toplu taşıma kullanmaları veya evlerini iÅŸ yerlerine yakın noktaya taşıması önem arz ediyor. Artan araç sayısı doÄŸrudan saÄŸlığımızı, dolaylı olarak küresel iklim deÄŸiÅŸikliÄŸini tetikliyor.” ifadelerini kullandı.

“Hava kirliliÄŸinde düşüşe geçmemize fırsat vermiyor”

Prof. Dr. Toros, 1990’lı yıllara bakıldığında Ä°stanbul’da 3 haneli kirletici sayılardan bahsedildiÄŸini, bunun ÅŸimdilerde iki haneli sayılara düşürüldüğünü fakat hedefin tek haneliler olduÄŸunu kaydederek, şöyle devam etti:

“Düşüş, Ä°stanbul’daki araçların bir ÅŸekilde farklı kullanılması ve trafikteki dur-kalkın azalmasıyla mümkün olacak ama görüyoruz ki Ä°stanbul’da her gün araç sayısı artıyor. Bu da düşüşün önündeki en büyük engel. Bunu uzun vadede toplu taşımaya geçerek veya paylaşımlı araç kullanarak azaltabiliriz. Kısa vadede basın yayın organlarında araçlarda verimli enerji nasıl kullanılır, bu konuda eÄŸitici, farkındalık uyarıcı, duyarlılık arttırıcı çalışmaların yapılması gerekiyor ki hepimiz biraz daha farkına varalım. Araçlarımızı daha verimli kullanalım. Önümüzdeki yıllarda araç sayısı artmaya devam ederse daha çok sıkışıklık meydana gelecek, daha çok dur-kalk olacak, hem zaman anlamında bizim zamanımızı yiyecek hem daha fazla atmosferi kirleteceÄŸi için ciddi anlamda sıkıntılarla baÅŸ baÅŸa kalacağız.”

“Kar yağışını dolaylı yolla etkileyebiliyor”

Ä°stanbul’da arazi yapısının çok fazla deÄŸiÅŸime uÄŸradığını ve ÅŸehirdeki her bir aracın soba görevi gördüğünü vurgulayan Toros, egzozdan çıkan kirletici gazların karışmasıyla atmosferin kimyasal yapısının bozulduÄŸunun altını çizdi.

Prof. Dr. Toros, kentteki araç sayısının fazla olmasının dolaylı olarak kar yağışını etkileyebildiÄŸine iÅŸaret ederek, “Atmosfere saldığımız her bir kirletici doÄŸrudan saÄŸlığımızı etkiliyor ama dolaylı etkileri de var. Ä°stanbul’da arazi yapısı tamamen deÄŸiÅŸmiÅŸ durumda, daha çok asfalt, araç ve insan var. Ä°stanbul’daki her bir araç bir soba. Her bir aracın egzozundan kirletici gazlar, parçacık maddeler araç hareket edince ortaya çıkıyor. Bu parçacık maddeler atmosfere karışıyor ve atmosferin kimyasal yapısını deÄŸiÅŸtiriyor.” dedi.

Şehirlerde arazi yapısının değişmesinin güneşten gelen ışınımın yeryüzünde daha çok hapsolmasına, yerin daha çok ısınmasına yol açtığına dikkati çeken Toros, şunları kaydetti:

“Åžehirlerde, ‘ÅŸehir ısı adası’ dediÄŸimiz bir kubbe meydana geliyor. Bu günlerde herkes kar yağışı bekliyor. Kar yağışı için 0 dereceye yakın ya da daha altında sıcaklık olması gerekiyor. Düşünün, sıcaklık Ä°stanbul merkezinde ÅŸehir ısı adasından dolayı 2 derece. Araç sayısı bu kadar olmasaydı, sıcaklık belki 0 dereceye düşecekti. Kar yaÄŸacakken yaÄŸmur ÅŸeklinde yağıyor, kar yağışına engel olabiliyor. Bu tür yapılan çalışmalar da var. Biz sadece konforumuzu düşünüyoruz. Bir yere gitmek için aracın egzozdan çıkan kirletici atmosferimizde kısa vade veya uzun vadeli farklı olumsuz etkilerle bizi karşı karşıya bırakabiliyor.”

Kaynak: AA